Srpska pravoslavna crlkva i vernici danas slave Svetog Luku
Srpska pravoslavna crkva danas obeležava praznik posvećen Svetom Luki, jednom od prvih propovednika hrišćanstva, savremeniku Isusa Hrista i autoru jednog od četiri jevanđelja.
Crkva Svetog Luku smatra osnivačem hrišćanskog ikonopisa, jer je, prema predanju, naslikao tri ikone Presvete Bogorodice, kao i ikone Svetih apostola Petra i Pavla. Autor je i trećeg jevanđelja po redosledu u Novom zavetu, kao i Dela apostolskih.
Sveti Luka je rodom iz Antiohije, gde je u mladosti učio grčku filozofiju, medicinu i slikarstvo. Bio je saputnik apostola Pavla na njegovom drugom i trećem misionarskom putovanju, od Filipa do Rima. Nakon Pavlove smrti, nastavio je da širi hrišćansku veru širom tadašnjeg sveta – od Italije i Dalmacije do teritorija današnje Srbije, Crne Gore, Albanije i Makedonije.
Prema predanju, Sveti Luka je u dubokoj starosti, u 84. godini života, stradao mučeničkom smrću u gradu Tebi, gde su ga pogubili idolopoklonici. Njegove mošti se od davnina poštuju kao isceliteljske.
Posebno mesto Sveti Luka zauzima i u istoriji Srbije – mošti su 12. januara 1453. godine prenete iz Epira u Smederevo, zahvaljujući despotu Đurađu Brankoviću, koji ih je otkupio od turskog sultana za 30.000 zlatnih dukata. Taj događaj se smatra jednim od najznačajnijih duhovnih trenutaka u istoriji srednjovekovne Srbije. Relikvije su u Smederevu čuvane do pada grada 1459. godine, kada su odnete.
U narodu se praznik Svetog Luke slavi kao Lučindan, i česta je krsna slava mnogih srpskih porodica. Vernici ga poštuju kao zaštitnika lekara, farmaceuta, bolnica i apoteka, a veruje se i u njegovu moć isceljenja. Ako praznik padne u vreme posta, ili sredom i petkom, obavezno se posti, dok se u ostalim slučajevima služi mrsna hrana.
U ruralnim delovima Srbije i dalje su živa narodna verovanja vezana za ovaj dan – domaćini koncima opasuju torove da vukovi ne napadaju stoku, uz izreke: „Ide Luka, evo vuka“ ili „Sveti Luka, sneg do kuka“, što označava približavanje zime.
Srpska pravoslavna crkva sutra obeležava i praznik Svetog Petra Cetinjskog, mitropolita i gospodara Crne Gore, koji je život posvetio svom narodu, pomirenju zavađenih plemena i odbrani zemlje. Iako je bio knez, živeo je skromno, kao monah, u tesnoj ćeliji. Upokojio se 31. oktobra 1830. godine, a njegove mošti počivaju u Cetinjskom manastiru.
